เนื้อหานำเสนอตั้งแต่การเริ่มต้นจนถึงการล่มสลายของกรุงศรีอยุธยา อันเป็นช่วงเวลาที่นักวิชาการเรียกว่า "สมัยอยุธยา" โดยมีแนวคิดสำคัญของประวัติศาสตร์ยุคนี้คือ การจัดระบบการปกครองและระบบการค้าที่มีประสิทธิภาพ ทำให้กรุงศรีอยุธยาเป็นเมืองศูนย์กลางการปกครองของอาณาจักร และเป็นเมืองท่าสำคัญแห่งหนึ่งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การค้าเป็นกลไกสำคัญในกำดำรงอยู่ของกรุงศรีอยุธยา ทำให้เมืองหลวงแห่งนี้เป็นสังคมนานาชาติ เป็นแหล่งสร้างงานศิลปะที่มีเอกลักษณ์ งดงาม ที่รู้จักกันในนาม ศิลปะอยุธยา ท้ายสุดของหนังสือเล่มนี้ กล่าวถึงการสงครามระหว่างอยุธยากับพม่าและบ้านเมืองใกล้เคียง ว่าเกิดขึ้นจากสาเหตุและผลเป็นเช่นไร ซึ่งท้ายที่สุด การที่พม่าเข้าโจมตีกรุงศรีอยุธยาใน พ.ศ. 2310 ทำให้ราชธานีที่ยิ่งใหญ่แห่งนี้ล่มสลายจนมิอาจฟื้นคืนได้ อย่างไรก็ตาม แม้กรุงจะแตกแต่ภูมิความรู้ทั้งระบบการปกครอง วิทยาการ งานช่าง ยังคงสืบทอดมาสู่ผู้คนที่ร่วมสมัยธนบุรี ซึ่งสืบมาถึงสมัยรัตนโกสินทร์