ในบรรดาเครื่องมือการถ่ายทอดมรดกทางภูมิปัญญาของมนุษยชาตินั้น การ “เล่านิทาน” ซึ่งเคียงคู่มากับ “นิทาน” นับเป็นเครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพมากอย่างหนึ่ง วัฒนธรรมทางภูมิปัญญาที่ถูกห่อหุ้มด้วยนิทานอันเป็นเสมือนการทาสีรักษาเนื้อไม้ ค่อยๆ คลี่คลายขยายตัวส่งต่อกันมาโดยลำดับ กล่าวเฉพาะวัฒนธรรมทางปัญญาที่ถูกส่งต่อผ่านมาทางพุทธศาสนาแล้ว ต้องนับว่า การเล่านิทานหรือตัวนิทานเอง คือ เครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพมากที่สุดอย่างหนึ่งในบรรดาเครื่องมือการส่งผ่านพุทธธรรมสำคัญ ที่พระพุทธองค์ทรงเลือกใช้ และพระพุทธเจ้าเองก็ทรงได้รับการยกย่องว่าทรงเป็นนักเล่านิทานชั้นยอดองค์หนึ่งในโลก